چگونه تغییرات آب وهوایی به افزایش جهانی بیماریها دامن می زند؟

مین فود: در عین حال که دماهای بالا و بلایای طبیعی، تلفات و خسارات ویرانگری را بر مردم سرتاسر جهان وارد می کنند، کارشناسان همین طور زنگ خطر دیگری را به صدا در می آورند که تغییرات آب وهوایی از طریقی دیگر تهدیدی جهت زندگی انسان هاست و آن، «افزایش بیماریهای عفونی و غیرواگیر» است.

به گزارش مین فود به نقل از ایسنا، با توجه به این که سال قبل گرم ترین سال ثبت شده بود و سال ۲۰۲۴ اکنون با گرمای سوزان ادامه دارد، کارشناسان خواهان توجه بیشتر به گسترش بیش از پیش بیماری هایی مانند تب دنگی، چیکونگونیا و مالاریا هستند که عمدتا توسط پشه ها منتقل می شوند.
همین طور رویدادهای آب و هوایی شدید مانند سیل، طوفان و خشکسالی هم منجر به گسترش جدی سایر بیماریهای عفونی مانند وبا می شود.
از طرف دیگر بیماریهای غیرواگیر اما کشنده مانند بیماریهای قلبی عروقی و بیماریهای تنفسی وجود دارند که مستقیماً با بحران آب وهوایی مرتبط هستند.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) هشدار داده است که تغییرات آب و هوایی به روش های بی شماری بر سلامت ما تاثیر می گذارد همچون مرگ و میر و بیماری ناشی از رویدادهای شدید آب و هوایی و افزایش بیماریهای مشترک انسان و دام و بیماریهای منتقله بوسیله غذا، آب و....
بر اساس گزارش این آژانس سازمان ملل متحد، انتظار می رود در سالهای آینده، بین سالهای ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰، تغییرات آب وهوایی موجب مرگ ۲۵۰ هزار نفر در سال به سبب سوء تغذیه، مالاریا، اسهال و استرس گرمایی شود.
معضل پشه ها
بیماریهای عفونی به بیماری هایی گفته می شود که توسط عوامل بیماری زا مانند ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها و انگل هایی که وارد بدن می شوند، ایجاد می شوند.
برمبنای مطالعه ای که اخیراً در مجله پزشکی JAMA انتشار یافته است، تظاهرات محلی گرم شدن زمین مانند زمستان های کوتاه تر، تغییرات بارندگی و افزایش فراوانی رویدادهای شدید آب و هوایی، موجب تغییرات جهانی در پاتوژن ها و ناقل ها می شود.
در همین حال، سازمان جهانی بهداشت امسال افزایش موارد مبتلاشدن به تب دنگی را ثبت کرده است، ویروسی که بوسیله نیش پشه های آلوده به انسان منتقل می شود.
از ابتدا سال جاری تا ماه آوریل بیش از ۷.۶ میلیون مورد مبتلاشدن به تب دنگی در مناطق مختلف جهان ثبت شده است که شامل بیش از ۱۶ هزار مورد عفونت شدید و بیش از ۳۰۰۰ مورد مرگ و میر است.
این افزایش خصوصاً در آمریکای شمالی و جنوبی قابل توجه بوده است، جایی که تعداد مبتلایان تا پایان آوریل از هفت میلیون نفر گذشته و از بالاترین میزان سالانه ۴.۶ میلیون در سال ۲۰۲۳ فراتر رفته است.
به گزارش آناتولی، در سراسر اقیانوس اطلس، مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماری (ECDC) هشدار داده است که تغییرات آب و هوایی، شرایط مساعدتری را برای پشه های مهاجم به وجود می آورد تا به مناطقی که قبلاً تحت تأثیر قرار نگرفته بودند، گسترش پیدا کنند و افراد بیشتری را به بیماری هایی مانند تب دنگی مبتلا کنند.
مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماری گفت گونه پشه Aedes albopictus، ناقل شناخته شده ویروس های چیکونگونیا و تب دنگی از هشت کشور اروپایی و ۱۱۴ منطقه در سال ۲۰۱۳ به ۱۳ کشور و ۳۳۷ منطقه در سال ۲۰۲۳ گسترش یافته است.
مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماری همین طور اظهار داشت: پشه Aedes aegypti که به عنوان عامل انتقال ویروس تب دنگی، تب زرد، چیکونگونیا، زیکا و احیانا ویروس نیل غربی شناخته می شود، در اروپا نیز یافت شده است و ممکنست به سایر کشورهای اروپایی گسترش یابد.
برمبنای داده های سازمان جهانی بهداشت، بیش از ۲ میلیون مورد بیماری چیکونگونیا در بیش از ۱۱۰ کشور در آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکا از سال ۲۰۰۵ گزارش شده است.
همین طور آخرین آمار مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماری نشان میدهد که حدود ۳۲۰ هزار مورد مبتلاشدن به چیکونگونیا امسال تا پایان ماه مه ثبت شده است که بیش از ۱۲۰ مورد مرگ و میر در مجموع ۱۹ کشور - ۱۲ کشور در قاره آمریکا، ۶ مورد در آسیا و یک مورد در آفریقا - ثبت شده است.
«سلین گوسنر»، کارشناس اصلی بیماریهای نوظهور و ناقل در مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماری در این زمینه اظهار داشت: شاید واضح ترین ارتباط بین تغییرات آب و هوایی و بیماریهای عفونی که مرکز اروپایی پیشگیری و کنترل بیماری مشاهده کرده است، مربوط به گسترش بیماریهای منتقله بوسیله پشه باشد.
وی اظهار داشت: ما می بینیم که آب و هوای گرمتر شرایط مطلوب تری را برای گونه های پشه مهاجم به وجود می آورد که می توانند بیماری هایی مانند تب دنگی و چیکونگونیا را منتقل کنند.
وی گفت شواهدی وجود دارد که نشان میدهد تغییرات آب و هوایی ممکنست در ظهور یا ظهور مجدد برخی بیماریها نقش داشته باشد.
او همین طور اشاره کرد: اروپا در حقیقت یک روند گرم شدنی را تجربه می کند که دوره های گرم مکرر، تابستان های طولانی تر و گرم تر و افزایش فراوانی، مدت و شدت امواج گرما و سیلاب ها را بیشتر می کند.
با این وجود، جدا از تغییرات دمایی، باید عواملی مانند افزایش بارندگی و خشکسالی های مکرر را نیز در نظر گرفت.
گوسنر توضیح داد که تغییر اقلیم یکی از مؤلفه های بحران اکولوژیکی جهانی است و ارتباط آن با سایر عواملی که بر گسترش بیماریهای عفونی تأثیر می گذارند، مانند سفر و مهاجرت، تغییر کاربری زمین و زیستگاه، دسترسی و کیفیت آب باید درک و ارزیابی شود.
مقاله ای که در اوایل سال جاری در مجله پزشکی The Lancet انتشار یافت، همین طور تأیید کرد شیوع ویروس چیکونگونیا بطور فزاینده ای شایع می شود.
مناطقی مانند اروپا و آمریکای شمالی که از نظر تاریخی عاری از ویروس های منتقله از پشه ها بودند، حالا مرتباً شاهد انتقال محلی هستند.
تاثیر گرمای بیش از اندازه بر انسان
افزایش دما همین طور به افزایش بیماریهای در رابطه با گرما و قلب در سرتاسر جهان دامن می زند.
«باراک آلاحمد»، متخصص بهداشت محیط در دانشگاه هاروارد، اصرار کرد که تغییرات آب و هوایی اینجاست و دیگر خطری در آینده نیست و نسبت به اثرات وخیم آن بر سلامت انسان هشدار داد.
وی اظهار داشت: بدن ما حدی برای تاب آوری دارد. وقتی هوا خیلی گرم است، قلب برای پمپاژ خون و پاسخگویی به نیاز متابولیک مشکل تر کار می کند. ما اساساً قلب را تحت استرس قرار می دهیم. در افرادی که از قبل بیماری قلبی دارند، قرار گرفتن در معرض گرما این خطر را بیشتر می کند.
بگفته این متخصص، شواهد درحال ظهور حالا گرما را با افزایش ریسک حملات قلبی، نارسایی قلبی، سکته مغزی ایسکمیک – ناشی از انسداد عروق مغزی – و سکته هموراژیک ناشی از پارگی سرخرگ مغز مرتبط می دانند.
وی اشاره کرد: ما افراد مسن و مبتلایان به بیماری قلبی را لطمه پذیرترین افراد می بینیم. علاوه بر این، تلفات گرما به شدت بر جوامع کم درآمد و اقلیت وارد می شود. ما همین طور شاهد بدترین تأثیرات بر کارگران مهاجری هستیم که در وضعیت گرمای خطرناک در فضای باز کار می کنند.
برمبنای اطلاعات سازمان جهانی بهداشت، مرگ و میر ناشی از گرما در بین افراد بالای ۶۵ سال حدودا ۸۵ درصد بین سالهای ۲۰۰۰-۲۰۰۴ و ۲۰۱۷-۲۰۲۱ بالا رفته است.
سازمان جهانی بهداشت با استناد به داده های منابع مختلف اظهار داشت: بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹، تحقیقات نشان می دهد که حدودا ۴۸۹ هزار مورد مرگ و میر ناشی از گرما در هر سال اتفاق می افتد که ۴۵ درصد از این موارد در آسیا و ۳۶ درصد در اروپا هستند.
تنها در اروپا در تابستان ۲۰۲۲، ۶۱ هزار و ۶۷۲ مورد مرگ و میر ناشی از گرما رخ داده است... در سال ۲۰۰۳، ۷۰ هزار نفر در اروپا در نتیجه گرمای بین ماه های ژوئن تا اوت جان خودرا از دست دادند.
بگفته باراک آلاحمد، مردم خاورمیانه بیشتر مستعد مبتلاشدن به بیماریهای قلبی ناشی از گرما هستند.
خاورمیانه منطقه ای است که سرعت گرمایش در آن بسیار سریع درحال حرکت است. پیش بینی ها نشان می دهند که آینده ای نزدیک و گرمتر اجتناب ناپذیر است، حتی اگر امروز همه انتشار گازهای گلخانه ای را مهار نماییم. این منطقه در مقابل شرایط شدید گرما لطمه پذیر خواهد بود.
باراک آلاحمد با اعلان اینکه این مشکل به این زودی ها برطرف نمی گردد، اشاره کرد: سیاست گذاران باید بدانند که این فضای جدید واقعیت این نسل و نسل های بعدی است.
در همین حال، داده های جدید نشان میدهد جهان در ۱۲ ماه متوالیِ اخیر دمای ۱.۵ درجه سانتیگراد بیش از میانگین دمای پیش از عصر سوخت های فسیلی را تجربه کرده است.
دانشمندان دریافتند که دمای بین ژوئیه ۲۰۲۳ و ژوئن ۲۰۲۴ یکی از بالاترین رکوردهای ثبت شده بود.
این یافته ها به این معنا نیست که رهبران جهان قبلاً به وعده های خود در خصوص توقف گرمایش ۱.۵ درجه سانتیگراد سیاره تا پایان قرن عمل نکرده اند اما گرمای سوزان، افراد بیشتری را در معرض قرار خواهد داد.
«کارلو بوونتمپو»، مدیر سرویس تغییرات آب و هوایی کوپرنیک که داده ها را تحلیل و بررسی کرد، اظهار داشت: نتایج، یک آمار عجیب و غریب نیست بلکه یک تغییر بزرگ و مداوم در آب و هوا است.
وی گفت اصرار کرد کاهش انتشار گازهای گلخانه ای بمنظور جلوگیری از افزایش بیشتر دما لازم است.