خوانش جواب آزمایش و سونوگرافی حق ویزیت می خواهد؟

مین فود: آیا پزشك اجازه دارد فقط برای خواندن نتیجه آزمایش از بیمارش هزینه ویزیت مجدد دریافت كند؟

به گزارش مین فود به نقل از ایسنا، روزنامه ایران نوشت: «بیشتر ما ایرانیان تعریفی از مبنای ویزیت پزشك نداریم. ما نمی دانیم یك ویزیت چه چیزهایی را شامل می شود یا ویزیت مجدد چه تعریفی دارد و آیا پزشك حق دارد برای خواندن جواب آزمایش و تنظیم برنامه درمانی برمبنای نتیجه آزمایش و سونوگرافی هزینه مجدد بگیرد؟ این روزها پزشكان ویزیت بیماران شان را به گرفتن شرح حال مختصر و كوتاه محدود كرده اند. آنها روش های تشخیصی متفاوتی را برای آن دسته از بیمارانی كه بیماری شان در معاینات ابتدایی قابل تشخیص نیست تجویز می كنند. در این بین شیوه های متفاوتی از دریافت حق ویزیت بین پزشكان دیده می شود. برخی از آنها در هنگام دیدن آزمایش ویزیت نمی گیرند و عده ای هم در هر دو مرحله یعنی هم هنگام ویزیت اولیه و هم دیدن آزمایش و سونوگرافی بطور جداگانه از بیمار پول دریافت می كنند و در نهایت این بیماران هستند كه نمی دانند چه زمانی باید پول بدهند و چه زمانی نیاز به پرداخت حق ویزیت مجدد نیست. بیماران این ویزیت ها را قبول ندارند و معترض اند. آنها نسبت به ویزیت اولیه پزشكان بدبین شده اند می گویند به محض این كه مشكل شان را به پزشك می گویند پزشك بدون معاینه بدنی سریع نسخه آزمایش و سونوگرافی برایشان می نویسد. این تنها یك بعد ماجرا است. بدبینی آنها به نظام سلامت زمانی بیشتر می شود كه مجبور می شوند برای نشان دادن جواب آزمایش و رادیولوژی باردیگر حق ویزیت پرداخت كنند. در این میان مشكل اساسی چگونگی دریافت ویزیت از این بیماران است. وزارت بهداشت در این زمینه تاكید دارد اگر پزشك پس از مشاهده جواب آزمایش بیمار را معاینه كند و برنامه درمانی تعیین كند دریافت ویزیت اشكالی ندارد. اما آیا این تاكید وزارت بهداشت در مطب های پزشكی عملیاتی می شود؟ و از همه مهم تر این كه تكلیف بیماران در هنگام نشان دادن جواب آزمایش و رادیولوژی چیست و این كه بالاخره بیماران در بدو مراجعه به پزشك باید بابت چه خدماتی حق ویزیت پرداخت كنند؟ در صورتیكه دریافت ویزیت مجدد از طرف پزشكان برای خواندن جواب آزمایش و سونوگرافی باعث شده خیلی از بیماران نسبت به دریافت این قبیل ویزیت ها واكنش نشان دهند.

دكتر محمد جهانگیری، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشكی در این زمینه اظهار داشت: «در خصوص ویزیت قواعد و مبانی مشخصی داریم كه در كتاب ارزش گذاری نسبی نیز بدان اشاره شده است. طبق یك قاعده بین المللی ویزیت را در ۵ سطح تقسیم می كنند. در سطح یك ویزیت شامل یك معاینه بسیار ساده است در سطح ۵ معاینات بسیار پیچیده میشود كه نیاز به وقت گذاری و نسخه نویسی سنگین است. در واقع شاخصهای مختلف زمان، نوع تصمیم و اقدامی كه پزشك انجام می دهد، ریسك در رابطه با بیماری و مهارت پزشك همچون شرایط استاندارد بین المللی ویزیت است.

در كشور ما متأسفانه یك نوع تعریف برای ویزیت داریم. ویزیت پزشك عمومی، ویزیت متخصص و ویزیت فوق تخصص. فرض كنید فردی با قرمزی چشم به پزشك بازگشت می كند پزشك پس از ویزیت اولیه عارضه را التهاب چشم تشخیص می دهد كه با تجویز قطره و نسخه ساده التهاب چشم بازگشت كننده اش رفع می شود اما بیمار دیگری را در نظر بگیرید كه با قرمزی چشم و درد به پزشك بازگشت می كند تشخیص پزشك گلوكوم یا آب سیاه است. در ایران برای هر دو اینها یك ویزیت در نظر گرفته می شود. در دنیا ویزیت سطح بندی شده و برای هر سطح هزینه جداگانه ای در نظر گرفته اند. در ایران مكانیسم تعیین ویزیت به سطح یك و دو آن نزدیك است.

آیا پزشك می تواند برای گفتن یك جمله ساده نیز از بیمار خود ویزیت مجدد دریافت كند؟

ببینید همانطور كه اشاره كردم قواعد ویزیت باید در نظام سلامت مشخص شود. وقتی فردی به پزشك بازگشت می كند پس از معاینه پزشك بیماری را تشخیص می دهد و سپس برمبنای نوع تشخیص اش نسخه می نویسد. نسخه ها یا پاراكلینیك است یا آزمایش و سونوگرافی است یا نسخه دارویی است یا این كه مشاوره درمانی است (مثلاً پزشك به فردی كه كمرش درد می كند سفارش می كند با درست كردن صندلی درد كمرش را از بین ببرد. یا فردی كه نفخ معده دارد در مشاوره درمانی، پزشك به بیمار درباره اصلاح سبك تغذیه اش توضیح می دهد.) حال فرض كنید پزشك برای بیمارش نسخه آزمایش نوشته است اگر بیمار در همان روز، آزمایش را بیاورد ویزیت بدان تعلق نمی گیرد اما اگر در روز سوم به بعد جواب آزمایش را به نزد پزشك بیاورد و نتیجه آزمایش به شكلی باشد كه نیاز به معاینه و دستورالعمل پزشكی خاص باشد، دریافت حق ویزیت بلامانع است به عبارتی اگر بیمار برای مرتبه دوم به پزشك بازگشت كند و پزشك بر اساس جواب آزمایش و سونوگرافی نسخه جدیدی بنویسد و روش درمان را مشخص نماید، در اینجا ویزیت مجدد باید داده شود.

سؤالم را یكبار دیگر تكرار می كنم آیا پزشك اجازه دارد فقط برای خواندن نتیجه آزمایش از بیمارش هزینه ویزیت مجدد دریافت كند؟

اگر پزشك نسخه پاراكلینیك بنویسد و بیمار روزهای بعد برای دومین بار به پزشك بازگشت كند و پزشك فقط جواب آزمایش را نگاه كند و به اصطلاح نتیجه آزمایش را بخواند و بگوید «خوب» یا «بد» است در اینجا پزشك نباید ویزیت مجدد بگیرد اما اگر جواب آزمایش مثبت باشد و نیاز به مداخله درمانی باشد و پزشك مجدداً بیمار را معاینه كند و نسخه دیگری بنویسد نیاز به ویزیت خواهد داشت.

در هرحال تعریف ویزیت مجدد در ایران برای بیمار روشن نیست. حتی خیلی از بیماران نمی دانند یك ویزیت چه چیزهایی را شامل می شود و مبنای اصلی آن چیست؟ آنچه در همه مطب های پزشكی اتفاق می افتد یك شرح حال بسیار كوتاه و مختصر از بیمار گرفته می شود و سپس پزشك سریع نسخه آزمایش، سونوگرافی یا نسخه دارویی برای بیمارش می نویسد. بفرمایید ویزیت دقیقاً شامل چه نوع برنامه های تشخیصی و درمانی است و پزشك برای هر بار ویزیت بیمار باید چه اقداماتی انجام دهد؟

استاندارد ویزیت تعریف مشخصی دارد و پزشك باید برمبنای آن بیمار را ویزیت كند. یك ویزیت شامل مجموعه خدمات معاینه، بررسی شواهد آزمایشگاهی، تنظیم برنامه دارویی بیمار، آموزش و مشاوره بیمار است. معنای «ویزیت مجدد» یعنی این كه بیمار به پزشك مراجعه نموده و مجدداً معاینه و رؤیت شده و باردیگر مورد قضاوت بالینی پزشك قرار گرفته است اما منطقی نیست ویزیت را صرفاً به دیدن جواب آزمایش و نوشتن نسخه محدود نماییم. روشی كه در ارتباط با ویزیت در كشور ما وجود دارد روش غیر استاندارد و منسوخ شده ای است. ما درصدد هستیم متدهای بین المللی ویزیت را اجرا نماییم.

هم حالا تعرفه ویزیت در كشور ما به شكلی تعریف شده كه بیمار برای تشخیص بیماری ساده همان مقدار هزینه ای را می پردازد كه یك بیمار برای حق ویزیت بیماری سخت و پیچیده پرداخت می كند. آیا در كتاب ارزش گذاری نسبی خدمات به این مسأله توجهی نشده است؟

همانطور كه گفتم در كتاب ارزش گذاری نسبی خدمات سلامت این مساله دیده شده است. به سبب آن كه تقسیم بندی ویزیت در كشور ما وجود ندارد در تعرفه گذاری حد وسط آنرا در نظر می گیرند. باید روش ویزیت و تعرفه گذاری و نرخ گذاری ویزیت مانند كشورهای پیشرفته تغییر كند.

آیا قانون بطور صریح و شفاف اشاره نموده است كه بیمار برای نشان دادن جواب آزمایش و سونوگرافی حتما باید حق ویزیت مجددی را پرداخت كند؟

وزارت بهداشت سال ۷۹ بخشنامه ای را ابلاغ كرده است كه برمبنای آن پزشك در صورت ملاحظه نتیجه آزمایش و رادیولوژی ویزیت جداگانه ای از بیمار دریافت نمی كند اما چنانچه پزشك برای ملاحظه نتیجه آزمایش و سونوگرافی بیمار را مورد ارزیابی معاینه یا درمان مختصر قرار دهد برای دریافت حق ویزیت مجاز است. در هر حال اگر ۵ سطح ویزیت را تعیین نماییم و هر سطح را تعرفه گذاری نماییم این مشكلات كمتر بروز می كند. هنوز زیرساخت های سطح بندی ویزیت آماده نیست. مكانیسم سطح بندی را تهیه كرده ایم كه برمبنای آن باید زیرساخت های لازم فراهم گردد البته نسخه الكترونیك نیز به سطح بندی ویزیت كمك زیادی خواهدنمود.

به فرض قبول این بخشنامه بعنوان قانون همچنان این سؤال مطرح است كه به چه دلیل یك پزشك در بازگشت اول بیمار، این نكات را اعمال نمی كند و در پرونده پزشكی اش درج نمی كند كه برای بیمارش فعلاً آزمایش و سونو نوشته و در بازگشت بعدی كه همراه با آزمایش و عكس است، دیگر ویزیت باردیگر از بیمارش نمی گیرد؟

قانون این اجازه را برای دریافت ویزیت به پزشك داده است كه اگر برای بیمار كار درمانی جدید انجام شد ویزیت مجدد بگیرد.

هم اینك مبنای ویزیت در ایران گرفتن شرح حال مختصر و تجویز نسخه است. خیلی از مردم دریافت ویزیت از طرف پزشكان را برای خواندن نتیجه آزمایش و حتی تجویز روش درمانی غیر ضروری می دانند آیا اگر ویزیت سطح بندی شود تعادل به نحوی ایجاد می شود كه نه بیمار متضرر شود و نه پزشك؟

اجازه دهید با ذكر چند مثال مسأله را روشن كنم. ما چهار نوع عمل لوزه داریم كه در تعرفه گذاری توافق كرده اند تعرفه یك نوع وسطی عمل لوزه را بپذیرند. تعرفه گذاری ویزیت هم همین طور است. ما به دنبال این هستیم مبنا و روش ویزیت را شفاف نماییم كه مردم بلاتكلیف نباشند. مردم باید برای معاینه كمتر ویزیت كمتر و برای معاینات پیچیده تر هزینه بیشتری پرداخت كنند. وقتی پزشك، لوزه پیچیده با عوارض بالا را نگاه می كند پول بیشتری بگیرد یا حق ویزیت پزشك متخصص زنان برای معاینه خانم حاملگی كه دیابت، عفونت زنانه و فشار خون بالایی دارد با خانم حاملگی كه هیچ یك از این مشكلات را ندارد، نباید یكسان باشد. مردم نباید مابه التفاوت این دو را پرداخت كنند. در دنیا حق ویزیت را دسته بندی كرده اند كه بیمه ها قیمت اصلی را پرداخت می كنند. این، هم به نفع بیمار هم به نفع بیمه ها است. در نهایت اگر هر كدام از موارد از قبیل ارزیابی بیمار، معاینه و درمان مختصر كه توسط پزشك هنگام مشاهده نتیجه آزمایش و سونوگرافی اعمال شود، پزشك مجاز به دریافت حق ویزیت مجدد است. بخشنامه ضوابط بهداشتی مطب، مصوب وزارت بهداشت نیز این اجازه را به پزشكان داده است كه آنها می توانند جهت بررسی وضعیت بیمار، معاینه بدنی و مشخص كردن مسیر درمان برمبنای خواندن آزمایش و رادیولوژی حق ویزیت دریافت نمایند.»





منبع: مین فود