برنامه وزیر پیشنهادی بهداشت برای ساماندهی خدمات توانبخشی در کشور

به گزارش مین فود وزیر بهداشت پیشنهادی دولت سیزدهم، برنامه های خود برای ارتقای عرضه خدمات توانبخشی، تعیین جایگاه مشخص آن و جامع کردن نظام توانبخشی را ارائه نمود.

به گزارش مین فود به نقل از ایسنا، برنامه ای که از جانب دکتر بهرام عین اللهی- وزیر بهداشت پیشنهادی دولت سیزدهم به مجلس شورای اسلامی عرضه شده، به جامع نبودن نظام توانبخشی بعنوان چالش اصلی نظام سلامت برای عرضه خدمات توانبخشی به افراد دارای ناتوانی اشاره شده است. به اعتقاد وی، این چالش به علت عوامل گوناگونی ازجمله تولیت چندگانه خدمات توانبخشی، تأمین مالی نامتوازن توانبخشی و سیستم شناسایی و غربالگری رها شده ایجاد می گردد. از طرفی وجود موانع فرهنگی و اجتماعی و نقص نظام آموزش توانبخشی و ناهماهنگی درون و بین بخشی و ناشناخته بودن توانبخشی سبب بروز مشکلات بیشتر در فرآیند عرضه خدمات توانبخشی می شود. نظام جامع توانبخشی به صورت اجمال باید شامل حمایت همه جانبه از تولیت، تولید منابع، تأمین مالی و عرضه خدمت به همراه نظارت و پشتیبانی از ظرفیت تمامی سازمان های عرضه دهندگان خدمات توانبخشی در بخش دولتی و غیر دولتی است. هرچقدر به عوامل تأثیرگذار شناسایی شده اهمیت داده شود عرضه خدمات توانبخشی مطلوب تر می شود. افراد دارای ناتوانی، خانواده ها و درمانگران احتیاج به حمایت سیاستگذاران و مدیران برای عرضه خدمت دارند.
یکی از وظایف اصلی نظام سلامت عرضه خدمات توانبخشی به افراد دارای ناتوانی می باشد. در این نوع از خدمات، نقش آفرینان گوناگونی تاثیر گذار بوده که سیاستگذاران ومدیران، درمانگران، سازمان های مردم نهاد، افراد داری ناتوانی و خانواده هایشان از آن جمله اند. بیشتر افراد دارای ناتوانی و خانواده هایشان همانند افراد عادی، پس از بروز ناتوانی، یک سری از "خدمات سلامتی" را برای ایشان دریافت می کنند، این فعالیت ها در حیطه: "اقدامات متفرقه و سنتی"، "خدمات درمانی" و "خدمات توانبخشی" می باشد.
درمانگران رشته های توانبخشی احتیاج به تجربه، دانش، نگرش و مهارت کافی برای عرضه خدمات دارند و می تواند اطلاعات و تجاربی را که نیاز دارند از راه آموزش دانشگاهی، جستجو از منابع و پرس وجو از اساتید و همکاران به دست بیاورند و اگر این صلاحیت ها را کسب نکنند مشکلات گوناگونی برای عرضه خدمت ایجاد می شود ولی هرچه شایستگی درمانگر بیشتر باشد خدمات توانبخشی مطلوب و با کیفیتی را عرضه خواهد کرد.
در این راه افراد دارای ناتوانی و خانواده هایشان با مشکلاتی نظیر " افزایش هزینه های جلسات درمانی"، "دانش و مهارت ناکافی "، "نگرش و برخورد نامناسب"، "ضعف کار تیمی" از جانب درمانگران و درمانگران توانبخشی هم با "عدم آگاهی"، "نگرش منفی"، "عدم توانایی پرداخت هزینه های توانبخشی"، "عدم پیگیری تمرینات و برنامه توانبخشی" "ناشناخته بودن و ضعف آگاهی سیستم پزشکی"، "عدم ارجاع ویا ارجاع با تأخیر پزشکان"، "باورهای غلط عموم افراد به توانبخشی"، "مشکلات در مناسب سازی"، "حمل ونقل و جابجایی "، "وسایل کمک توانبخشی" از جانب افراد دارای ناتوانی و خانواده هایشان و همینطور "مدیریت پرتلاطم پیش بیمارستانی"و"فضای درمان محور بیمارستانی"، "تعدد سازمان های عرضه دهنده خدمت"، "موازی کاری"، "عدم ارتباط بخش بهداشت و درمان با توانبخشی"، "ضعف در برنامه "، "عدم اولویت توانبخشی"، " نقص سیستم شناسایی و غربالگری"، "نقص در برنامه ها و آموزش های عمومی "، "ضعف فرهنگ سازی "، "ضعف مدیریت"، "نقص قوانین و سیاست ها"، " مداخله غیر مسئولانه، ضعف نظارت همه جانبه"، "عدم پوشش بیمه توانبخشی "، "نقص در رهبری و هماهنگی" و "تأمین اعتبار و تخصیص ناکافی" از جانب سیاستگذاران و مدیران توانبخشی مواجهند که این خود به نوبه خود تبعات فراوانی در عرضه خدمات توانبخشی در نظام سلامت برای افراد دارای ناتوانی و خانواده هایشان را به دنبال دارد و این نشان دهنده جامع نبودن نظام توانبخشی می باشد.
عدم وجود جایگاه مشخص توانبخشی در نظام سلامت
- ایجاد ساختار تشکیلاتی در سطح معاون وزیر و یا دفتر مشاور وزیر و مدیرکل توانبخشی زیر نظر وزیر
• ساختار سازی متناظر در دانشگاه های علوم پزشکی
• عضویت مسئول ساختار توانبخشی در شوراهای سیاست گذاری وزاتخانه
تولیت چندگانه در نظام توانبخشی
• حذف نهادهای موازی تصمیم ساز
• تدوین آئین نامه ها و دستورالعمل های توانبخشی در وزارتخانه
• تشکیل و فعال سازی شورای سیاستگزاری و برنامه ریزی راهبردی توانبخشی
• تدوین سند جامع توانبخشی
• اتخاذ ساز و کار نظارت بر سازمان های عرضه دهنده خدمات توانبخشی
• تمرکز زدایی و تفکیک تولیت از تأمین مالی و عرضه خدمت در سازمان های ارئه دهنده خدمات توانبخشی
نبود نظام جامع و یکپارچه ی اطلاعات
• تدوین نقش و مشارکت ذینفعان اصلی (افراد ناتوان، عرضه دهندگان، خانواده ها و سازمان های مردم نهاد)
• راه اندازی سامانه جامع اطلاعات افراد دارای ناتوانی
• ثبت، اتصال و گزارش گیری اطلاعات افراد دارای ناتوانی از سامانه سیب معاونت بهداشتی به ساختار توانبخشی
تامین منابع مالی نامتوازن و پوشش ضعیف بیمه ای
• قانونگذاری در مورد بیمه های توانبخشی
• اتخاذ مکانیسم های حمایتی و تشویقی برای مشارکت بیمه ها
• تدوین برنامه پوشش بیمه ای توانبخشی
• شناسایی و عرضه بسته های حمایتی بیمه ای برای افراد دارای ناتوانی
• تخصیص ردیف بودجه ای توانبخشی از محل مالیات
• استفاده از ظرفیت مالی سازمان های مردم نهاد
• استفاده از ظرفیت خیرین سلامت و مشارکت مردمی
• بهره گیری از کارایی تخصیصی منابع
• بهره گیری از عدالت افقی و عمودی در تأمین مالی
• ظرفیت سازی مالی سازمان های بین المللی
• دریافت کمک مالی از اهداکنندگان خارجی
نقص نظام آموزشی توانبخشی دانشگاهی
• ایجاد دبیرخانه علوم توانبخشی در معاونت آموزشی وزارتخانه
• افزایش ظرفیت و راه اندازی دانشکده های توانبخشی بر مبنای آمایش سرزمین
• بازبینی در پذیرش و جذب دانشجو مبتنی بر نیاز جامعه و آمایش سرزمین
• جذب و بکارگیری کادر آموزشی توانمند آموزشی برای مناطق کم برخوردار
• بازبینی ایجاد رشته های بین رشته ای توانبخشی
•بازنگری در کریکولوم و سرفصل های آموزشی
• اضافه نمودن دروس اختیاری توانبخشی برای رشته های پزشکی و...
• تقویت آموزش پاسخگو و مبتنی بر نیاز جامعه در علوم توانبخشی
دسترسی نابرابر و عدم عدالت در توزیع خدمات توانبخشی
• راه اندازی و ظرفیت سازی بیمارستان و تخت های توانبخشی به تفکیک جمعیت در حداقل مراکز استانی
• گسترش مراکز توانبخشی پزشکی
• باز طراحی و گسترش خدمات توانبخشی در بیمارستان های موجود
• بهره گیری از ظرفیت توانبخشی مبتنی بر جامعه در مناطق دور افتاده (ادغام توانبخشی در شبکه های بهداشتی)
• تعرفه گذاری خدمات توانبخشی
• تربیت و باز توزیع نیروی انسانی برای مناطق کم برخوردار
• استفاده بیشتر از خدمات توانبخشی از طریق دور
• اتخاذ رویکرد عدالت افقی و عمودی در عرضه خدمات
• مناسب سازی شهری و بیمارستان های عرضه دهنده خدمات
ناشناخته بودن توانبخشی
• تغییر پاردایم ساست گذاران و مدیران سلامت
• آموزش همگانی جامعه
• فرهنگ سازی در رسانه های جمعی
• برگزاری نشست های تخصصی در دانشگاه های علوم پزشکی
• برگزاری همایش ها و دوره های آموزشی مداوم و مدون
• ادغام خدمات توانبخشی در خدمات پزشکی
• بهره گیری از ظرفیت سازمان های مردم نهاد معلولین




منبع: minfood.ir