لبخندهای نامرئی

مین فود: فارس ارتودنسی در عصر حاضر، دیگر محدود به براکت های فلزی سنتی نیست با ظهور تکنولوژی های جدید، روش های پیشرفته ای همچون اینویزیلاین، ارتودنسی دیجیتال انقلابی در این زمینه به وجود آورده اند. این تکنیک ها، علاوه بر افزایش زیبایی، راحتی، کاهش احتمال پوسیدگی دندان، دقت و سرعت درمان را نیز بطور قابل توجهی بهبود بخشیده اند.

روز دندان پزشک فرصتی برای ارج نهادن به اهمیت حرفه دندان پزشکی در جامعه و کوشش های علمی و عملی این متخصصان در حوزه بهداشت و درمان دهان و دندان است؛ این روز به نقش برجسته دندان پزشکان در پیش گیری از بیماریهای دهانی، درمان مشکلات دندان ها و پیشرفت آگاهی عمومی از اهمیت مراقبت از سلامت دهان و دندان اختصاص دارد.
علاوه بر این روز دندانپزشک بهانه ای است برای قدردانی از افرادی که با تلفیق دانش پزشکی، مهارت های عملی و تکنولوژی های جدید، کیفیت زندگی افراد را بهبود می بخشند، این مناسبت همین طور به جامعه یادآور می شود که مراقبت از سلامت دهان و دندان نه فقط به جنبه های زیبایی بلکه به سلامت عمومی بدن نیز مرتبط است؛ در ایران روز دندانپزشک در تاریخ ۲۳ فروردین گرامی داشته می شود که برابر با ۱۲ آوریل میلادی است.
به همین مناسبت، مصاحبه ای با استادیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز و متخصص ارتودنسی انجام دادیم که هدف آن مصاحبه، ارائه اطلاعات جامع درباره ی ارتودنسی، نقش آن در بهبود زیبایی، سلامت دهان و دندان و پاسخ به پرسش های رایج دراین خصوص است. این مصاحبه به مناسبت روز دندان پزشک، فرصتی است برای شناخت بیشتر یکی از شاخه های مهم دندان پزشکی و تقدیر از کوشش های متخصصانی که کیفیت زندگی افراد را با تلفیق دانش و مهارت ارتقاء می دهند.
صدیقه مویدی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا و به مناسب ۲۳ فروردین روز ملی «دندان پزشک» اظهار داشت: ارتودنسی مدرن با بهره گیری از فناوری های پیشرفته، تحولی شگرف در درمان ناهنجاری های دندانی به وجود آورده است؛ روش هایی همچون اینویزیلاین، ارتودنسی دیجیتال و براکت های سلف لیگیتینگ، تجربه ای آسان تر، دقیق تر و سریع تر را برای بیماران به ارمغان می آورند.
استادیار گروه دندان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به محبوبیت بیش از پیش ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین)، آنرا انقلابی در حوزه زیبایی و راحتی بیماران دانست و اضافه کرد: بیماران، خصوصاً جوانان و بزرگسالان دیگر نگران ظاهر خود در طول درمان نیستند، الاینرهای شفاف و متحرک، لبخندی زیبا را بدون ایجاد زخم وناراحتی تضمین می کنند.
این متخصص ارتودنسی، ورود هوش مصنوعی به این حوزه را نقطه عطفی در دقت و سرعت درمان دانست و اضافه کرد: تصور کنید دندانپزشک با بهره گیری از هوش مصنوعی، حرکات دندان ها را با دقت میلی متری پیش بینی می کند این فناوری، خطای انسانی را به حداقل می رساند و زمان درمان را بطور شایان توجهی می کاهد.
وی با اشاره به ارتودنسی دیجیتال به عنوان یکی از روش های پیشرفته در صنعت ارتودنسی، بیان کرد: ارتودنسی دیجیتال با اسکن سه بعدی طراحی دیجیتال و پرینت سه بعدی، سبب دقت بیشتر و سرعت بالاتر خواهد شد. همین طور «براکت های Self-ligating» با کاهش اصطکاک سیستم ارتودنسی ثابت، صرفه جویی در زمان بستن سیم ها حین چکاپ ماهیانه ارتودنتیست، احتمال استخوان سازی و کاهش نیاز به کشیدن دندان در بعضی کیس ها به عنوان یک روش پیشرفته در این زمینه شناخته می شوند.

چالش های ارتودنسی نامرئی

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ادامه به چالش های پیش روی صنعت ارتودنسی دیجیتال در ایران نیز اشاره نمود و اظهار داشت: هزینه های بالا، نبود تکنولوژی کامل لابراتوارهای داخلی کافی و نیاز به همکاری جدی بیمار همچون موانع پیش روی گسترش این تکنیک درمانی هستند.
مویدی بر اهمیت پیش گیری از تأخیر درمان ارتودنسی و غربالگری بیماران خصوصاً درسنین رشد اصرار کرد و اضافه کرد: بطور کلی مشکلات بیماران در رابطه با رشته ارتودنسی شامل دودسته ناهنجاری فکی و نامرتبی دندان هاست؛ مشکلات ناهنجاری فکی که شامل کمبود رشد یا ازدیاد رشد فکین باشد در سنین رشد بسادگی با هزینه کم، قابل انجام است؛ درصورتی که اگر این زمان طلایی از دست برود سبب خواهد شد که این مشکل فکی بطور دائمی و غیر قابل برگشت برای بیمار باقی بماند و سبب بروز مشکلات مختلفی همچون سایش غیر طبیعی دندان ها، مشکلات گفتاری و تنفسی، افت زیبایی لبخند، کاهش اعتماد به نفس شده، همین طور نیاز به جراحی های پیچیده و پرهزینه در بزرگسالی می شود.
این متخصص ارتودنسی اضافه کرد: از طرفی اگر فرد از نظر فکی نرمال باشد و فقط دندان ها نامرتب باشند، هرچند امکان انجام ارتودنسی به جهت مرتب کردن دندان ها در تمام سنین (در صورت سلامت پریودنتال) قابل انجام است اما سرعت مرتب کردن دندان ها در سنین پایین بسیار سریعتر خواهد بود؛ بطور مثال همانطور که انعطاف شاخه نازک درخت در مقایسه با تنه درخت تنومند بیشتر است، سرعت حرکت دندان نیز در این چنین استخوان منعطفی در سنین رشد، سریع تر خواهد بود بعلاوه در صورت نیاز استفاده از دستگاه های مکمل درمان مثل پلاک ها درسن رشد قابل افزودن است، همین طور تاخیر در درمان مرتب کردن دندان ها موجب می شود به سبب رسوب مزمن جرم و باکتری ها، بین دندان های بهم ریخته در ضمن سالیان طولانی، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار گیرند.
مویدی به شایع ترین مشکلات بیماران حین ارتودنسی ثابت اشاره و اشاره کرد: درد و ناراحتی اولیه، زخم های دهانی، بهداشت پایین و پوسیدگی، شکست براکت ها یا سیم ها همچون این مشکلات هستند که با راهکارهایی نظیر آموزش دقیق، صبوری و تحمل، استفاده از واکس (موم)ارتودنسی، دهان شویه و جلسات پیگیری منظم و انگیزه بخشی این مشکلات رفع خواهد شد.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز بر اهمیت غربالگری سریع خردسالان از نظر نیاز به ارتودنسی تاکید کرد و اظهار داشت: نخستین سن معاینه غربالگری بیماران نیاز به ارتودنسی در سن هفت سالگی است تا درصورت نیاز پلاک های متحرک فانکشنال یا اصلاح رشد فک بیمار در سن رشد و پیش از بلوغ تحت نظر ارتودنتیست صورت گیرد، همین طور سایر ملاحظات همچون ملاحظات لازم مدیریت فضا جهت رویش دندان ها در این سن با دندان های مختلط به خوبی انجام شده تا در مواردی از رویش نامرتب در آینده جلوگیری شود.
وی با اشاره به اهمیت آموزش و اطلاع رسانی به خردسالان در مراقبت پیشگیرانه از ناهنجاری های فکی اصرار کرد و اضافه کرد: تحقیقات نشان داده است که تشخیص سریع ناهنجاری های فکی، تغذیه مناسب، اصلاح عادات غلط و توجه به تنفس دهانی از فاکتورهای مهم در سلامت دندان ها و ارتودنسی خردسالان به شمار می روند؛ آموزش والدین و مدارس و نیز استفاده از رسانه ها برای پیشرفت آگاهی عمومی لازم است.

چالش های دندان پزشکی

این استادیار دانشگاه همین طور به تبیین تعدادی از مشکلات دندان پزشکی در ایران پرداخت و بیان کرد: هزینه بالای درمان، پوشش ناکافی بیمه ای و توزیع ناعادلانه خدمات بین مناطق شهری و روستایی از مشکلات عمده این حوزه است؛ علاوه بر این، موانع واردات مواد و تجهیزات نیز دندان پزشکان را با مشکلاتی روبه رو کرده است؛ برای حل این چالش ها، راهکارهایی نظیر حمایت دولتی، توسعه تولیدات داخلی، پیشرفت بیمه ها، آموزش بهداشت دهان و دندان و جذب نخبگان به مناطق محروم پیشنهاد می شود.
مویدی با اشاره به نوآوری های اخیر در صنعت دندان پزشکی اضافه کرد: استفاده از لیزر دندان پزشکی، هوش مصنوعی در تشخیص، پرینت سه بعدی دندان، نانوتکنولوژی و ایمپلنت های دیجیتال همچون پیشرفت های شایان توجهی است که می تواند تحولاتی بزرگ در این رشته بوجود آورد همچنین، استفاده از جراحی های هدایت شده و واقعیت افزوده در آموزش دندان پزشکان، افق های جدیدی را پیش روی این حوزه گشوده است.
وی اشاره کرد: درمان های ژنتیکی و سلول های بنیادی می توانند چشم انداز جدیدی برای درمان بیماریهای پیچیده دهان و دندان در آینده فراهم آورند، این پیشرفت ها نشان دهنده تحول در عرصه دندان پزشکی است؛ همین طور اساتید دانشگاه با رفتار و علم خود الگویی برای دانشجویان هستند و انگیزه ضروری جهت پرورش مهارت های بالینی و تحقیقاتی در آنان ایجاد می کنند؛ تمرکز بر علم، اخلاق حرفه ای، کار تیمی و ارتباط مؤثر با بیمار از سفارش هایی است که می تواند مسیر حرفه ای دانشجویان را روشن تر کند.

عدالت در خدمات دندان پزشکی

استادیار دانشگاه علوم پزشکی شیراز به مسئله گسترش خدمات دندان پزشکی در تمام مناطق کشور خصوصاً مناطق محروم نیز اشاره نمود و اضافه کرد: ایجاد کلینیک های سیار، اعمال تعرفه های حمایتی، گسترش بیمه ها، آموزش نیروهای محلی در مناطق محروم، فرهنگ سازی و ارائه خدمات پیشگیری رایگان در مدارس و مراکز بهداشتی قدمی مؤثر در راستای افزایش عدالت در این حوزه می باشد.
مویدی در آخر با اشاره به اهمیت روز دندان پزشک بیان کرد: روز دندان پزشک فرصتی است برای تقدیر از تمامی همکاران با وجدان و زحمتکش که با تحمل تمام سختی ها صبورانه در راستای سلامت دهان و لبخند مردم می کوشند؛ همه باید با هم به طرف دندان پزشکی آگاهانه تر، انسانی تر و منصفانه تر حرکت نماییم چونکه لبخند بیماران بزرگ ترین پاداش ماست.